RIVM en TNO: De toekomst van Gezond en Veilig Werken
belangrijke inzichten
-
Het RIVM en TNO hebben een horizonscan gepubliceerd over de impact van ontwikkelingen van de komende 20 jaar op gezond en veilig werken.
-
De uitgelichte ontwikkelingen zijn de vergrijzende beroepsbevolking, globalisering, individualisering, robotisering, klimaatverandering en de toename van regels.
-
Het is moeilijk om de impact van deze ontwikkelingen in te schatten, maar het is belangrijk om voorbereid te zijn op de mogelijke gevolgen.
-
Op basis van deze ontwikkelingen zijn vijf verschillende strategische thema’s benoemd: kansen en risico’s van technologische ontwikkelingen, toename van mentale belasting, veranderende autonomie van werkenden, het belang van blijven leren tijdens en naast het werk, en de opstapteling van risico’s voor kwetsbare groepen.
- Deze horizonscan is een eerste stap in een meerjarige verkenning van de toekomst van gezond en veilig werken.
De strategische thema's
De technologische ontwikkelingen zijn gerelateerd aan vele andere ontwikkelingen, zoals de energietransitie, economische groei en globalisering. Daarnaast zijn de technologische ontwikkelingen veelal aan elkaar gerelateerd en kunnen deze elkaar versterken. Hierdoor is de impact van technologische ontwikkelingen groot. Ondanks dat de ontwikkelingen op technologisch gebeid relatief snel gaan, is de toepassing ervan onzeker.
Door veranderingen binnen en buiten het werk, leiden veel van deze ontwikkelingen naar verwachting tot een toename van de mentale belasting bij werkenden. Veranderingen in de werktaken kunnen zorgen voor (baan)onzekerheid. Daarnaast kunnen technologische ontwikkelingen, door verregaande monitoring, de autonomie van werkenden beperken. Door de vergrijzing is er een toenemende vraag naar mantelzorgers. Dit kan in combinatie met personeelstekorten door een krappe arbeidsmarkt, zorgen voor extra druk bij de mantelzorgers.
Autonomie is een bepalende factor voor de betrokkenheid, leren en ontwikkelen en werkplezier. Daarnaast speelt autonomie ook een belangrijke rol binnen het mentaal welbevinden. Externe ontwikkelingen beïnvloeden de mate van autonomie in verschillende richtingen. Zo kunnen technologische ontwikkelingen de autonomie zowel vergroten als beperken. Juridisering en regeldruk beperken de autonomie, maar het hybride werken vergroot de autonomie weer.
Vanwege de technologische ontwikkelingen, de energietransitie en globalisering zullen ook de werktaken veranderen. Dit benadrukt de nood tot het blijven leren en ontwikkelen tijdens de loopbaan. De flexibilisering van de arbeidsmarkt (het vervangen van personeel in vaste dienst door flexibele arbeidskrachten) zorgt weer voor een extra uitdaging omdat werkenden met flexibele contracten minder mogelijkheden krijgen om te leren.
Tot slot wordt verwacht dat ongunstige arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden, als gevolg van de toekomstige ontwikkelingen, geclusterd worden bij de kwetsbare werkenden. De ontstane risico’s komen naar verwachting vaker terecht bij lager opgeleiden. Hier staat echter tegenover dat de positieve effecten van nieuwe technologieën, zoals minder fysiek zwaar werk en veiligere machines, deze groep weer ten goede komen.
Lees verder
Benieuwd naar de volledige horizonscan waarin dieper wordt ingegaan op de verschillende ontwikkelingen en de bijbehorende uitdagingen? Klik dan op onderstaande link voor de volledige horizonscan.
