Gerard Mulder, directeur Textkernel

Sinds 2005 meet ons AI-bureau alle nieuwe online vacatures in Nederland. Daarmee hebben wij de vraagkant van de arbeidsmarkt van dag tot dag in beeld. In februari zette een daling in van het aantal nieuwe vacatures. De ontwikkeling doet denken aan de enorme recessie in 2008 en de jaren daarna.

Ik denk dat er gelijkenissen maar ook grote verschillen zijn tussen de huidige situatie en de crisis van 2008. Dat was een financiële systeemcrisis. De economie stopte, met massaontslagen tot gevolg. Het duurde jaren voor we terug waren op het vraagniveau van voor 2008. Ook nu valt de vraag weg en is er een enorme uitval van de vraag naar arbeidskrachten in verschillende sectoren: de horeca, de persoonlijke dienstverlening, detailhandel en kunst en cultuur. Koks, secretaresses, kinderopvang – ze worden allemaal hard geraakt. Ook de uitzendbranche heeft het bijzonder zwaar. Het belangrijke verschil is, dat het met de economie eigenlijk heel goed ging en zeker Nederland in financieel opzicht er goed voorstaat. Dat is waarom ik denk dat herstel sneller zal optreden dan na de financiële crisis van 2008.

Ook groei
Op dit moment zijn er sectoren die nog groeien: de voedselbranche, de zorg en ook de vraag naar specifieke beroepen, zoals financieel analisten groeit. Dat laatste is begrijpelijk: er is nu veel geld in de markt door de overheidsmaatregelen en de diverse scenario’s moeten doorgerekend worden. Nederland is sterk gericht op export en doorvoer. De logistiek blijft dan ook voor een groot deel overeind, er zijn vormen van transport en overslag die momenteel zelfs groeien. De ICT doet het redelijk, er is veel vraag naar netwerktechnologie en video conferencing. ICT-bedrijven die gespecialiseerd zijn in bijvoorbeeld reizen doen het momenteel uiteraard slecht.

Anders werken
Op maatschappelijk niveau zie ik ontwikkelingen die zullen blijven. Met name het thuiswerken krijgt een boost. Het is kosten-effectiever. En hopelijk heeft het ook een positief effect op de verkeersdrukte en het milieu. Om die andere manier van werken in goede banen te blijven leiden is goede tooling nodig en aandacht voor samenwerken en het in stand houden van teams. Gezondheid en bewegen horen daar ook bij.

Overeind blijven
Het is positief dat er nu van overheidswege heel veel geld wordt vrijgemaakt om in de markt te pompen. Al zal dat op de lange termijn ook weer effecten hebben die minder wenselijk zijn: geldontwaarding bijvoorbeeld. Op dit moment is het echter belangrijker dat er geld is voor bedrijven die waarde toevoegen, zodat ze overeind blijven en de kans hebben om hier doorheen te komen zonder al te zware aantasting. Bedrijven hoeven hun schulden tijdelijk niet af te betalen en krijgen zo ruimte om maatregelen te nemen en zaken anders te organiseren. Voor het herstel is het nodig dat mensen behouden blijven voor de bedrijven, zodat die meteen weer aan de slag kunnen als de crisis voorbij is. Massaontslagen zoals nu in de VS, waar 3,5 miljoen mensen in een week zijn ontslagen, remmen economisch herstel maar zijn vooral ook een humanitair drama.

Risico’s voor groeisectoren
Op groeisectoren, zoals de ICT, zijn de regelingen van de overheid niet van toepassing. Dit soort bedrijven is erop ingericht om jaarlijks fors te groeien maar door de recessie kan die groei niet gerealiseerd worden. Dan moeten ze keuzes maken, personeel laten gaan of minder investeren. De effecten van de recessie zullen dus op den duur de doorontwikkeling van de groeisectoren remmen, omdat ze nu minder investeren. Het zal mede daardoor wel even duren voordat de economie weer helemaal op het oude niveau is. Ik denk dus dat een V-vormig herstel niet reëel is, maar een U-vormig herstel realistischer dan een langdurige recessie zoals na 2008.

Vertrouwen
De huidige maatregelen geven bedrijven het vertrouwen dat ze na de crisis weer kunnen investeren. Daarmee behaalt Nederland een voorsprong ten opzichte van ander economieën. Als deze recessie langer gaat duren, zijn er aanvullende maatregelen nodig om een ontslaggolf te voorkomen. Wanneer veel mensen ontslagen worden en de vraag dus verder uitvalt, belanden we in een diepe recessie. Maar met een ruim financieel beleid komen we hier sterker uit.